نقش فخرو مدین در زیبایی نمای ساختمان

از ابتدای بشر تا به امروز بشر رو به پیشرفت در تمام مراحل زندگی بوده است، یکی از نمونه های بارزی که می توان به جرات ادعا کرد بشر در آن پیشرفت چشمگیری داشته ساختمان سازی و چیدمان آجر است. چیدمان آجر از ابتدای جهان و زمانی که انسان نیاز به مسکن و سر پناه را متوجه شد، اهمیت پیدا کرد و روز به روز چیدمان آجر با پیشرفت های چشمگیری مواجه شد، آجر چینی در صنعت ساختمان سازی دارای تنوع بالایی بوده، که هر کدام برای خود حرفی برای گفتن دارد. در این مقاله قصد داریم در مورد نقش فخرو مدین در زیبایی نمای ساختمان نکات جذابی را بیان کنیم خالی از لطف نیست تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

-

فخر و مدین چیست؟

وجه تسمیه فخرو مدین در فرهنگ لغت دهخدا به شبکه های درون حصار و باره باغ ها و اماکن مذهبی اشاره دارد، این مشبک های زیبا و خاص به صورت تکراری اجرا می شوند تا از بیرون محوطه باغ بتوان زیبایی درون باغ را به نظاره نشست. معمولا شبکه های فخرو مدین به صورت اشکال هندسی و غیر هندسی تولید می شود. در قرآن وجه تسمیه فخر به معنای گل پخته و  در عربی به نام فخوری و تولید کننده  شبکه را فخار می نامند. وجه تسمیه مدین نیز به حفره و فرو رفتگی روی شبکه ها اطلاق می شود و  به اصطلاح هنرمندان معماری به فرو رفتگی ها و روزنه های کوچک روی کاشی، شبکه و سفال پخته مدین گفته می شود.

قدمت و تاریخچه فخرو مدین

در اهمیت و استفاده از نوع چیدمان شبکه فخرو مدین همین نکته کافیست که این نوع چیدمان از زمان ظهور بشر و اقدام او برای ساخت و ساز از این نوع چیدمان در نوع های ابتدایی و ساده استفاده می شده، و در هر گوشه ه ای از جهان و ساخته های قدیمی می توانید نمونه های بارزی از چیدمان فخرو مدین را مشاهده کنید، اما چیدمان شبکه چینی در ایران به زمان قبل از حکومت بابل یعنی هزاره چهارم باز می گردد. از جمله در دیوارهای اطراف چهار باغ اصفهان، باغ فین کاشان، سر درب دانشگاه صنعتی شریف، طاق بستان(کسری)، مدائن، برج متوکل در سامراء،قلعه کنار برج متوکل و خانه های تاریخی در گوشه و کنار ایران همانند خانه بروجردی ها و طباطبایی ها در کاشان و عمارت اربابی در یزد و حتی مراکز حوزه علمیه قدیمی در سراسر ایران می توان اشاره کرد. گرمسیری و نیمه بیایانی بودن مناطق ایران موجب شده تا از این نوع چیدمان در شهرهای جنوبی و مرکزی ایران بیشتر استفاده شود، اما نباید فراموش کنید ایرانی ها همیشه به دنبال زیبایی نما و منازل خود هستند و در مناطق شمالی و حتی کوهستانی ایران از چیدمان فخرو مدین به اشکال متنوع و خاص استفاده می شود.

اهمیت فخرو مدین در نمای ساختمان

طبق تحقیقات انجام شده از اصلی ترین شاخصه های انتخاب چیدمان فخرو مدین در ساختمان می توان به وجود نور و ورودی آن، احساس امنیت، تهویه و زیبایی، ایجاد حالت سایه روشن، پنجره، کاهش آسیب های طوفان و گردو خاک در مناطق گرمسیری، نوررسانی، تعامل بصری، محرمیت و ایجاد یک نوع حفاظ در مکان ها و خانه های مذهبی اشاره کرد. چیدمان فخرو مدین نیز مانند دیگر عوامل در ایران و جهان دستخوش عوامل اجتماعی و سیاسی قرار گرفته و در هر شهری با توجه به علاقه و سلیقه هنرمندان معماری این نوع چیدمان شکلی تازه به خود گرفته و موجب ایجاد حس خاصی در ذهن افراد شده است. از چیدمان فخر و مدین در نمای داخلی و حتی فضای داخلی منازل در اشکال متنوع استفاده می شود.

متریال هایی فخرو مدین

معمولا در چیدمان فخرو مدین انواع متریال هایی که در ساختمان سازی کاربرد دارد، استفاده می شود و به راحتی افراد می توانند با توجه به سلیقه و نوع سبک ساختمان خود از انواع گچ، کاشی، چوب و حتی انواع آجر و شبکه های لعابی استفاده کنند.از این معجزه معماری می توان در تمام فضاها و نمای داخلی و خارجی ساختمان استفاده کرد.

فخرو مدین در نمای مدرن

 از چیدمان فخرو مدین در آجر چینی مدرن در دیوارهای داخلی و خارجی ساختمان ها مخصوصا در قسمت حیاط و تراس به عنوان یک فاصله و جدا کننده استفاده می شود. در بین بعضی از هنرمندان چیدمان آجر به این نوع شکل معروف به آجر چینی مشبک می باشد،که با استفاده از آجر حفره و روزنه هایی در داخل دیوار برای ایجاد حس زیبایی و بصری بیشتر ایجاد می شود. به جرات می توان گفت در نمای مدرن و ساختمان های امروزی استفاده از چیدمان فخرو مدین زیبایی خاص و فوق العاده ای به نمای ساختمان می دهد.

فخرو مدین در معماری ایرانی اسلامی

یکی از هنرهای اصیل ایرانی که با معماری اسلامی تلفیق شده و زیبایی چشمگیر و خیره کننده ای را به وجود آورده، معماری است. ایران به علت پیشینه و قدمت طولانی که با جهان اسلام دارد، این موضوع موجب شده تا ایران از هنرهای اسلامی تا حد زیادی تاثیر پذیرد و به جرات می توان ادعا کرد تلفیق هنر ایرانی اسلامی در معماری معجزه ای چشم نواز را به وجود آورده و انسان با مشاهده آثار هنرمندان ایرانی در گوشه گوشه جهان و ایران ساعت ها مسخ این هنر می شود. از هنرهای آجر چینی ایرانی که بی تاثیر از هنر اسلامی نیست می توان به چیدمان فخرو مدین اشاره کرد که در مسجد شیخ لطف الله و دیگر اماکن مذهبی ایران به وفور قابل مشاهده است.

بهترین فضا برای فخر و مدین کجاست؟

 همانطور که در بالا اشاره شد از چیدمان فخرو مدین در قسمت های مختلف ساختمان بسته به نیاز و سلیقه افراد استفاده می شود، اما بیشترین کاربردها در قسمت تراس و حیاط و حتی در باغ به عنوان یک دیوار جداکننده می توان استفاده کرد.

ویژگی فخرو مدین چیست؟

 از ویژگی های خاص و منحصر به فرد چیدمان فخرو مدین که میتوان به آن اشاره کرد، زیبایی خاص و منحصر به فرد آن در نمای بیرونی ساختمان هاست، شبکه چینی به شیوه فخرو مدین در نمای مدرن امروزی با آجر های زیبا و خاص لعابی و حتی نسوز جلوه بصری زیبایی به نمای ساختمان می دهد. حفره هایی که به شیوه فخرو مدین در نما ایجاد می شود، حالت سایه روشنی به نمای ساختمان داده و بهترین ایده برای طراحان ساختمان در نمای مدرن و حتی کلاسیک برای زیبایی بصری و جذابیت نمای ساختمان محسوب می شود.

ابعاد فخرو مدین در گذر زمان

در گذشته ابعاد آجر ها و شبکه ها متفاوت بود و به مرور و با پیشرفت تکنولوژی ابعاد آجر شبکه چینی یا همان فخرو مدین به استاندارد های لازم رسیده است. اما جالب است بدانید تولید آجر فخر و مدین در ایران به 5 دوره تقسیم می شود که عبارتند از؛

دوران سامانیان، سلجوقیان، ایلخانیان، صفویه و زندیه در این دوران ابعاد و استانداردهای آجر و فخرو مدین با فراز و نشیب هایی مواجه بوده و ابعاد آن از 24*28 و 7*23 در دوران سامانیان به ابعاد 19/5*19/5*4 سانتی متر در دوره زندیه و قاجاریه تبدیل شده است.

انواع شبکه های فخرو مدین

در چیدمان شبکه فخرو مدین می توان از انواع آجر های نسوز، واکوب، چپیلا، شبکه پله ای ساده و لعابی، شبکه دایره و... استفاده کرد.